Δείτε πως σχεδιάζουν να μας βγάλουν απο τα μνημόνια

Του Δημήτρη Καζάκη

Ο κ. Τσίπρας εμμέσως πλην σαφώς ανακοίνωσε εκλογές για τον Σεπτέμβριο του 2018. Αν συμβεί αυτό, τότε η κυβέρνηση Τσίπρα της πρώτης και δεύτερης περιόδου (2015-2018) θα είναι η μακροβιότερη της περιόδου των μνημονίων. Κι όχι μόνο αυτό. Είναι η κυβέρνηση που εκπλήρωσε τις χειρότερες δεσμεύσεις έναντι των δανειστών και σε βάρος της χώρας.

Κι επομένως δικαίως είναι η κυβέρνηση που οι δανειστές κράτησαν στην εξουσία περισσότερο χρόνο από τότε που ψηφίστηκε το 1ο μνημόνιο έως σήμερα. Να τι σημαίνει αριστερά. Ότι δεν μπορούν οι μεγάλοι να πετύχουν με την δεξιά, υπάρχει πάντα η αριστερά για να το διεκπεραιώσει.

Ωστόσο, μετά τον ΣΥΡΙΖΑ τι; Το χρεοκοπημένο κομματικό και πολιτικό σύστημα της χώρας επιχειρεί να ανακάμψει. Η κεντροδεξιά με επικεφαλής τον κ. Μητσοτάκη από την μια και από την άλλη η κεντροαριστερά με επικεφαλής δελφίνους που βαδίζουν «στο δρόμο του μεγάλου ηγέτη της παράταξης, Ανδρέα Παπανδρέου», όπως υπόσχονται τα φερέφωνα του τύπου.

Για να ανακάμψει όμως και να ξεκινήσει ένας νέος φαύλος κύκλος εναλλαγής στην διακυβέρνηση της χώρας από τους ίδιους και τους ίδιους, απαιτείται πρώτα-πρώτα η έξοδος από τα μνημόνια. Ή τουλάχιστον να φανεί ότι η Ελλάδα βγαίνει από τα μνημόνια.

Το σχέδιο εξόδου της Ελλάδας από τα μνημόνια δεν αφορά στον Έλληνα πολίτη. Δεν τους καίγεται καρφί για τους ιθαγενείς, που έτσι ή αλλιώς έχουν οδηγηθεί στη μεγάλη τους πλειοψηφία να ζουν μόνο για τον επιούσιο της επομένης.

Ετοιμάζουν μια ακόμη φούσκα για τις αγορές. Για να μπορέσουν δηλαδή οι κυβερνήσεις της Ελλάδας να ξαναρχίσουν το δανεισμό με την διάθεση κρατικών ομολόγων στις αγορές. Και κυρίως για να υπάρχει το αναγκαίο πρόσχημα προκειμένου οι θεσμικοί επενδυτές (π.χ. ασφαλιστικά ταμεία) να αρχίσουν αγοράσουν ξανά ελληνικούς κρατικούς τίτλους.

Μας συμφέρει κάτι τέτοιο; Και βέβαια όχι. Η έξοδος στις αγορές της Ελλάδας θα έχει ως πρώτη άμεση συνέπεια τον υπερδιπλασιασμό του κόστους δανεισμού, δηλαδή των επιτοκίων. Στην καλύτερη περίπτωση το μεσοσταθμικό επιτόκιο θα βρεθεί ξανά στο επίπεδο προ του πρώτου μνημονίου, δηλαδή γύρω στο 4%.

Τι σημαίνει αυτό; Σημαίνει εκτίναξη του χρέους με ρυθμούς μεγαλύτερους από την όποια εικονική αύξηση του ΑΕΠ. Εκτός κι αν εμφανίσουν άνοδο του ΑΕΠ με ρυθμούς πάνω από 4% ετήσια. Κάτι που δεν αποκλείεται, αν σκεφτεί κανείς την κατάντια της ΕΛΣΤΑΤ.

Όπως και να έχει, πάση θυσία, η Ελλάδα πρέπει να εμφανιστεί ότι βγαίνει από τα μνημόνια. Πώς θα γίνει αυτό; Οι δανειστές έχουν προβλέψει στο 3ο πρόγραμμα δανεισμού ένα «μαξιλάρι» χρηματοδότησης (cash buffer), που υποτίθεται ότι θα επιτρέψει την Ελλάδα να χρηματοδοτεί τις τρέχουσες δανειακές της ανάγκες και ταυτόχρονα να δοκιμάζει την έξοδο στις αγορές με ποικίλους τρόπους. Αυτό θα εμφανίσουν ως έξοδο από τα μνημόνια.

Ας το δούμε πιο συγκεκριμένα. Στο προσχέδιο του Προϋπολογισμού που κατέθεσε ο κ. Τσακαλώτος αναφέρεται ότι «στο πλαίσιο της σύμβασης χρηματοδότησης με τον ESM, εκταμιεύτηκαν 7.700 εκατ. ευρώ τον Ιούλιο και αναμένεται η εκταμίευση επιπλέον ποσού της τάξης των 5.500 εκατ. ευρώ, μετά την ολοκλήρωση της τρίτης αξιολόγησης, ενώ είναι πιθανό να πραγματοποιηθεί νέα έκδοση ομολόγων. Η υπόθεση εκταμίευσης του παραπάνω ποσού σε συνδυασμό με την υπόθεση διατήρησής του ως ταμειακά διαθέσιμα ασφαλείας (cash buffer) εξηγεί την αύξηση του δημοσίου χρέους το 2017.»

Το συνολικό ύψος των εκταμιεύσεων κατά τη διάρκεια του 3ου μνημονίου έφτασε τον Ιούλιο στα 40,2 δις ευρώ. Θυμίζουμε ότι το συνολικό ύψος του δανεισμού από τον ESM για το 3ο πρόγραμμα ανέρχεται έως τα 86 δις ευρώ. Υπολείπονται δηλαδή να δοθούν σε δόσεις στην Ελλάδα έως τον Αύγουστο του 2018 άλλα 45,8 δις ευρώ.

Αν όντως δοθούν τα 5,5 δις ευρώ έως το τέλος του 2017, τότε το υπόλοιπο των προβλεπόμενων εκταμιεύσεων έως τον Αύγουστο του 2018 θα ανέρχεται στα 40,3 δις ευρώ.

Πόσες είναι οι απαιτήσεις εξυπηρέτησης του δημόσιου χρέους για το 2018; Το ελληνικό κράτος θα πρέπει να πληρώσει εντός του 2018 περίπου 3,8 δις ευρώ σε ληξιπρόθεσμα ομόλογα και δάνεια προς ΔΝΤ, ΕΚΤ και Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων. Αν συμπεριληφθούν σ’ αυτά και περίπου 5,7 δις ευρώ πληρωμές σε τόκους (σύμφωνα με την πρόβλεψη του Προϋπολογισμού), τότε οι συνολικές υποχρεώσεις ανέρχονται σε 9,5 δις ευρώ.

Φυσικά, στις υποχρεώσεις αυτές δεν περιλαμβάνεται ο βραχυχρόνιος δανεισμός. Με ένα cash buffer ύψους 40,3 δις ευρώ, οι υποχρεώσεις μπορούν να καλυφθούν άνετα. Με την προϋπόθεση βέβαια ότι η ελληνική κυβέρνηση θα νομοθετεί όλα τα «προαπαιτούμενα» και οι δανειστές θα εκταμιεύουν έγκαιρα τις δόσεις.

Να λοιπόν πώς θα βγούμε από τα μνημόνια. Για το 2019 οι απαιτήσεις ληξιπρόθεσμων ανέρχονται γύρω στα 12 δις ευρώ. Ενώ το ύψος των τόκων 5,7 δις ευρώ. Σύνολο 17,7 δις ευρώ. Ακόμη κι αν η κυβέρνηση δεν κατορθώσει να βγει στις αγορές μέσα στο 2018 και το 2019, το cash buffer είναι επαρκές για να εμφανίσει δήθεν ότι η Ελλάδα βγήκε από τα μνημόνια.

Όλα αυτά φυσικά θα εξαρτηθούν αφενός από την νομοθέτηση των 95+ προαπαιτούμενων, που ζητούν η δανειστές, αλλά κι απ’ ότι άλλο ζητήσουν στο μέλλον. Κι αφετέρου από την πορεία του βραχυχρόνιου δανεισμού, ο οποίος έχει κυριολεκτικά εκτροχιαστεί.

Το προσχέδιο του Προϋπολογισμού προβλέπει για το 2018 συνολικό βραχυχρόνιο χρέος ύψους 13,7 δις ευρώ σε έντοκα γραμμάτια και 9 δις ευρώ σε repos, δηλαδή αρπαγή διαθεσίμων από φορείς του ευρύτερου κράτους, ή της Γενικής Κυβέρνησης, όπως λέγεται.

Η πρόβλεψη αυτή δεν σημαίνει και πολλά πράγματα. Στο προσχέδιο Προϋπολογισμού για το 2017 υπήρχε η πρόβλεψη για βραχυχρόνιο χρέος ύψους 14,9 δις ευρώ έντοκα και 12 δις ευρώ repos. Το φετινό προσχέδιο για το 2018 τελικά έχει εκτίμηση για βραχυχρόνιο χρέος το 2017 ύψους 14,9 δις ευρώ σε έντοκα και 15 δις ευρώ σε repos.

Πρέπει να ξέρουμε ότι τα repos του βραχυχρόνιου χρέους αφορούν σε δάνεια – κλοπή ουσιαστικά – που αντλεί η κυβέρνηση από τους διάφορους φορείς του ευρύτερου κρατικού τομέα (ασφαλιστικά ταμεία, νοσοκομεία, πανεπιστήμια, κοκ). Την πρακτική αυτή ξεκίνησε η κυβέρνηση Σαμαρά το 2014 στην προσπάθειά της τότε να εμφανίσει ότι η Ελλάδα βγαίνει από τα μνημόνια.

Έτσι το 2014 η αρπαγή των ταμειακών διαθεσίμων από τους φορείς του κράτους με τη μορφή repos, δημιούργησε χρέος ύψους 8,6 δις ευρώ στο τέλος του έτους. Το 2015 οι κυβερνήσεις του Τσίπρα διέπρεψαν στο άθλημα αυτό και το βραχυχρόνιο χρέος προς τους φορείς του κράτους με την μορφή δανείων (repos) ανήλθε στα 10,0, δις ευρώ. Το 2016 η πρακτική αυτή πήρε ακόμη μεγαλύτερες διαστάσεις ανεβάζοντας το χρέος της κυβέρνησης προς τους φορείς του κράτους σε 11,4 δις ευρώ. 

Ενώ το 2017 το χρέος αυτό εκτιμάται ότι θα φτάσει τα 15 δις ευρώ.

Πώς θα καλυφθεί αυτό το χρέος προς τα νοσοκομεία, τα ασφαλιστικά ταμεία, τα πανεπιστήμια και τους άλλους φορείς από τους οποίους οι μνημονιακές κυβερνήσεις έκλεψαν τα ταμειακά διαθέσιμα; Μόνο με ιδιωτικοποιήσεις. Δεν υπάρχει κανένας άλλος τρόπος.

Έτσι η έξοδος από τα μνημόνια θα συνοδευτεί σίγουρα με ένα ολοκληρωτικό ξεπούλημα φορέων του κράτους στην υγεία, την παιδεία, ακόμη και στην άμυνα. Έστω κι έτσι, θα βγούμε μήπως από την επιτροπεία, όπως διατείνεται η κυβέρνηση;

Πώς θα γλυτώσουμε την επιτροπεία, όταν αυτή έχει θεσμοθετηθεί ήδη στη χώρα μας; Ας μην ξεχνάμε την Ανεξάρτητη Αρχή Δημοσίων Εσόδων, η οποία έχει πάρει στα χέρια της ουσιαστικά το 

σύνολο της δημοσιονομικής πολιτικής του κράτους.

Όσο για τους Επιτρόπους, μην ανησυχείτε. Τον Δεκέμβριο φέτος η Σύνοδος Κορυφής της Ευρωπαϊκής Ένωσης καταλήγει στη δημιουργία Υπουργείου Οικονομικών στις Βρυξέλλες.

Κι έτσι οι Επίτροποι του Υπουργείου αυτού εκ Βρυξελλών θα εγκατασταθούν μόνιμα στις χώρες για να διαχειρίζονται το σύνολο της οικονομικής πολιτικής των κρατών μελών. Επομένως οι ξένοι Επίτροποι δεν πρόκειται να φύγουν από την Ελλάδα.

Μόνο που αυτή τη φορά – ακόμη κι αν πετύχουν να μας βγάλουν εικονικά από τα μνημόνια – θα έχουν θεσμικό καθεστώς. Όχι προσωρινό όπως πρόκυπτε τυπικά από τις Συμβάσεις δανειακής διευκόλυνσης, που επέβαλαν παράνομα και καταχρηστικά οι δανειστές στην Ελλάδα, αλλά μόνιμο ως θεσμικός μηχανισμός του υπουργείου Οικονομικών των Βρυξελλών.

Με μνημόνιο ή χωρίς η Ελλάδα θα εξακολουθήσει να βρίσκεται υπό καθεστώς εκποίησης και κατοχής προς όφελος των ισχυρών της ΕΕ και των δανειστών. Και θα συνεχίσει να βρίσκεται έως επιφέρουν τελικά τον διαμελισμό της χώρας, αλλά και τη φυσική εξόντωση του γηγενούς πληθυσμού της.

Ο Δημήτρης Καζάκης είναι Πρόεδρος του Ε.ΠΑ.Μ.